menu language
Cirkel Vierkant Driehoek
Voor professionals: onderdeel van de Themakaarten ANB

Kenniskaart lees-en spellingsontwikkeling en dyslexie PO

Basis

Elke school voldoet aan de basisondersteuning zoals verwoord in de gezamenlijke afspraken in het beleidsdocument Almeerse Norm Basisondersteuning. 

De themakaarten zijn een handreiking voor scholen om de basis op de thema’s te organiseren, te ontwikkelen en uit te kunnen voeren op school. 

Deze ondersteuningskaart is bedoeld voor de onderwijsprofessionals en geeft een concrete uitwerking van wat de school in de basis kan vormgeven. De kenniskaart beschrijft hoe, met welke inzet van kennis en vaardigheden, de school dit kan doen.  

De ondersteuning richt zich op een ononderbroken ontwikkeling voor alle leerlingen, onder andere door inzet van handelingsgericht werken.  

Het inzetten van deze kaart betreft voor 2025-2026 een pilot. Na een jaar worden de themakaarten geëvalueerd met het veld op praktische uitvoerbaarheid en het al dan formuleren van de norm. Na aanpassingen worden de themakaarten vervolgens vastgesteld.  

Formeel valt dit thema niet onder ‘extra ondersteuning’ zoals gedefinieerd in de wet Passend Onderwijs. 

Dyslexieprotocol:
Homepage | Dyslexie Centraal  

Brede Vakinhoudelijke Richtlijn Dyslexie (BVRD) – 1 september 2021:
Brede Vakinhoudelijke Richtlijn Dyslexie | Dyslexie Centraal De BVRD bevat aanbevelingen voor het handelen van professionals in onderwijs en zorg die betrokken zijn bij jeugdigen met lees-/spellingsproblemen en dyslexie in de leeftijd van 6 tot 23 jaar.  De algemene diagnostiek en behandeling wordt besproken. De ernstcriteria zijn ruimer dan in het geval van ernstige dyslexie (ED). Er zijn praktische werkkaarten bij de BVRD ontwikkeld, waarop de belangrijkste informatie staat samengevat (te vinden via bovenstaande link). Er is ook een aparte informatiebrochure voor ouders (zie link). 

Protocol Dyslexie Diagnose en Behandeling (PDDB 3.0): – 1 januari 2022
Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling 3.0 | Dyslexie Centraal. Dit is een protocol voor de zorg en richt zich binnen dyslexie op de subgroep ‘ernstige dyslexie’ (ED).  Het PDDB 3.0 bevat criteria voor onderzoek en behandeling voor leerlingen in het primair onderwijs (7 tot 13 jaar) met de indicatie ED in het kader van vergoede dyslexiezorg binnen de Jeugdwet.  

De lees- en spelling-specialist op school heeft in ieder geval kennis van: 

  • Het dyslexieprotocol  
  • De definitie van dyslexie  
  • Risicofactoren en cognitieve factoren voor preventie en vroege signalering van lees- en/of spellingproblemen  
  • Effectieve methodieken (voorbereidend) lees-en spellingonderwijs (preventief) en effectief handelen op ondersteuningsniveaus 2 en 3 (curatief) 
  • Ondersteuningsmogelijkheden na diagnose  

Zie hiervoor de werkkaarten: Richtlijn Dyslexie_Werkkaarten V1 2021.pdf   

Vragenlijst lezen-spelling PO
Deze vragenlijst kan dienen als hulpmiddel bij het vaststellen wat een school al doet op het gebied van dyslexieprotocol en waar nog invulling aan te geven.  

Boeken (lees- en spellings)onderwijs: 

  • Praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs – Paus, H.& A. van den Brand (2018).
  • Leesbeesten en boekenfeesten – J. van Coillie (2007).
  • Teach like a champion 3.0  Nederlandstalige versie 2022 – Doug Lemov. 

Om de leesbeleving in kaart te brengen: LSBS – LSBS Lees- en spellingbelevingsschaal – Hogrefe, psychologische, testuitgeverij, boeken, tests, psychologie, psychotherapie  

Om leesplezier/motivatie te bevorderen: Hoe stimuleer je het leesplezier van leerlingen? – Leraar24 

Taalactiviteiten 1/2:
Kwaliteitskaart fonemisch bewustzijn 
Op deze kaart staat concreet uitgewerkt hoe er in groep ½ aandacht kan worden besteed aan het fonemisch bewustzijn (voorwaarden voor technisch lezen en spellen) 

Signaleren bij kleuters: Signaleren in de kleutergroepen | Dyslexie Centraal
Signaleren: Toetsen en observeren van achterstanden | Dyslexie Centraal  

Zorgaanbieders:
Voor een overzicht van de zorgaanbieders die in de gemeente Almere gecontracteerd zijn: Gecontracteerde aanbieders | Sociaal Domein Almere 

Hulpkaart dyslexie: 

  • Hulpkaart bij dyslexie of ernstige lees-en/of spellingsproblemen 
  • Toelichting bij hulpkaart. 

De hulpkaart is een middel om de afstemming op dyslexie of ernstige lees- en/of spellingsproblemen bij individuele leerlingen te bevorderen. De hulpkaart kan worden ingezet als vervolg op een afgeronde dyslexiebehandeling of wanneer ondersteuningsniveau 1,2 en 3 goed doorlopen zijn en blijkt dat de leerling niet in aanmerking komt voor vergoede zorg. 

Extra aanvullend

  • Richtlijn diagnostiek dyslexie en hoogbegaafdheid SDN 2018 
  • Checklist-lees-en-spellingsproblemen-bij-meertaligheid