Toolkit Rekenen en dyscalculie

 

Begeleiding van leerlingen met rekenproblemen en dyscalculie behoort tot de basisondersteuning. Hiermee is het geen wettelijke taak van de Samenweringsverbanden Passend Onderwijs Almere. Toch kunnen de Samenwerkingsverbanden de scholen op een aantal vlakken ondersteunen.

Op deze pagina geven we informatie over dyscalculieonderzoekstrajecten, een aantal Almeerse initiatieven rondom rekenen en bieden we handreikingen voor verdere verdieping op dit onderwerp.
 
De volgende onderwerpen komen aan bod 
 
Consultatie- en onderzoekstrajecten rekenen en Dyscalculie
OPP

Almeers Kennisnetwerk rekenen
Toolkidsklas op de Dukdalf
Handreikingen
Passende perspectieven
LOWAN

 
Consultatie- en onderzoekstrajecten rekenen en Dyscalculie

Het samenwerkingsverband kan onderzoek doen naar dyscalculie. Dit gaat in overleg met de bij de school betrokken orthopedagoog/psycholoog. Het vaststellen van dyscalculie vraagt om een zorgvuldig onderzoekstraject. We werken hiervoor met een stappenplan.
 
Documenten:

OPP

Het rekenaanbod en de ondersteuning voor rekenzwakke leerlingen met eventueel dyscalculie valt onder de basisondersteuning. Het aanbod dat voor deze leerlingen wordt vastgesteld hoeft dan ook niet wettelijk verplicht in een OPP beschreven. Toch kan het opstellen van een OPP voor leerlingen die een aangepast rekenaanbod krijgen helpend zijn om hun ontwikkeling te sturen en te volgen. 
Documenten:
OPP uitgelegd
Een voorbeeld van een OPP gericht op een rekenaanpak

Almeers Kennisnetwerk rekenen

Het Almeers kennisnetwerk rekenen is een initiatief van intern begeleiders en Passend Onderwijs Almere. Sinds 2017 organiseren we twee keer per jaar een bijeenkomst voor rekenspecialisten en intern begeleiders. Het doel van deze bijeenkomsten is het verdiepen en versterken van kennis op het gebied van rekenen-wiskunde. We besteden aandacht aan nieuwe ontwikkelingen en inzichten. Waar mogelijk nodigen we sprekers uit of betrekken we deelnemers bij de voorbereiding van het onderwerp. We zijn er alert op dat deelnemers met de opgedane kennis praktisch aan de slag kunnen in hun school. Daarnaast is de netwerkfunctie belangrijk; in een prettige sfeer kunnen deelnemers ervaringen uitwisselen en elkaar bevragen.
 
Afgelopen jaren kwamen de volgende onderwerpen aan bod; wat is goed rekenonderwijs, verantwoord kiezen voor een nieuwe rekenmethode, een verantwoord aanbod voor leerlingen op leerroute 2, hoe schrijf je een goed OPP voor rekenen,  rekenonderwijs aan sterke rekenaars, en het leren stellen van rijke rekenvragen. Deelnemers hebben inspraak in de agenda, aan het eind van elke bijeenkomst bepalen we het onderwerp voor de volgende keer.
 
Van de deelnemers vragen we een kleine financiële bijdrage. Dit stelt ons in de gelegenheid om bijv. sprekers uit te nodigen.
 
Er zijn al tientallen scholen aangesloten! Sluit ook aan en geef je op bij Hetty Wouda (h.wouda@passendonderwijs-almere.nl).
 
> zie hier de data en onderwerpen voor aankomend schooljaar.
 

Toolkidsklas op de Dukdalf

In samenwerking met Passend Onderwijs Almere heeft basisschool de Dukdalf in Almere Buiten de ‘Toolkidsklas’ opgezet. Sinds het schooljaar 2021-2022 is deze speciale groep binnen de school gestart. Een keer per week krijgen leerlingen uit groep 6,7 en 8 die op het gebied van rekenen functioneren op een eigen leerlijn (leerroute 2 of 3), een deel van een ochtend specifieke instructie en oefening die praktisch van aard is en specifiek gericht op het vergroten van de functionele gecijferdheid. De Dukdalf werkt met twee groepen: een Dukdalfgroep die gestart is in oktober 2021 en een Kristalgroep die sinds februari 2022 is gestart. Leerlingen met vaardigheden op praktisch gebied werken hier enthousiast aan praktische opdrachten en ze leren de wereld van de techniek en van het ambacht ontdekken. Het mooie is dat deze leerlingen daar vervolgens ook de waardering voor krijgen die ze verdienen en zo een goede basis leggen voor een praktische vervolgopleiding. Het zorgt ervoor dat ze meer succeservaringen hebben op jonge leeftijd en trots tegen hun leeftijdsgenoten vertellen wat er letterlijk uit hun handen is gekomen. Ze scheppen, ze creëren, ze leren door te maken. Op deze manier leren leerlingen hun talenten benutten en worden ze weer enthousiast over het rekenen.

Lees hier verder over de toolkidsklas.


Handreikingen

In het Protocol Ernstige Reken-Wiskundeproblemen en Dyscalculie (ERWD) wordt beschreven wat het onderwijs kan doen aan het signaleren en begeleiden van leerlingen met ernstige reken-wiskundeproblemen en hoe er uiteindelijk geconstateerd kan worden of er sprake is van dyscalculie. Inhoud van het protocol ERWD:
  • de uitgangspunten van het protocol
  • signalen van ernstige reken-wiskundeproblemen
  • de daarbij in te zetten didactische modellen en
  • een uitvoerig stappenplan
 
RD4 is een instrument om de rekenontwikkeling en rekenproblemen te kunnen analyseren en biedt vervolgens aanknopingspunten voor het zorgvuldig afstemmen van het rekenonderwijs op de individuele leerling.
 
Passende perspectieven ondersteunt scholen bij het vormgeven van onderwijs aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften op het gebied van rekenen. Er is maatwerk mogelijk om aan te sluiten bij wat de leerling wel kan. Er zijn leerroutes op verschillende niveaus. Er zijn doelenoverzichten van leerroute 1 (1F zit doorgaans in de methode opgenomen), leerroute 2 (word doc) en leerroute 3 (word doc). Om hier verantwoord voor te kiezen is een checklist

Kijk voor een overzicht van uitwerkingen orekenkracht.com 
Om de rekenontwikkeling van leerlingen goed te kunnen volgen is, kan naast de LVS-toetsen ook de Groeimeter gebruikt worden om leerdoelgericht te toetsen.
 
Voor inspiratie om te komen tot een passend onderwijsaanbod voor meerbegaafde leerlingen is de website www.sterkerekenaars.nl te raadplegen. Hier vind je artikelen en uitdagende rekenopdrachten. In het artikel De sterke rekenaar zit dikwijls op de gang - ScienceGuide lees je over het belang van het bieden van begeleiding aan sterke rekenaars.
 
Documenten:  LOWAN geeft informatie en suggesties voor rekenmaterialen voor nieuwkomers en is ook te benutten voor leerlingen met taalproblematiek.
 
Lees op de website van Wijleren verdiepende artikelen over speciale taalondersteuning bij de hoofdbewerkingen.
In het rapport van Kentalis is tevens veel informatie te verkrijgen over rekenen in cluster 2 onderwijs.