10 jaar SAS: Canon 50 jaar passend en speciaal onderwijs

Stichting Almere Speciaal (SAS) waaronder de scholen SO Olivijn, SO De Bongerd en VSO Aventurijn vallen bestaat 10 jaar. Om dit te vieren maakte SAS in samenwerking met de Canon Sociaal Werk de geschiedenis van vijftig jaar speciaal en passend onderwijs in Nederland en Almere op. De opbrengst van de boeken gaat naar de stichting Alkind, een stichting die zich inzet voor de belangen van kinderen en jongeren met een beperking of met een sociale afstand in Almere en omgeving. 

Het boek Canon speciaal & passend onderwijs Almere brengt de geschiedenis in beeld van de laatste vijftig jaar van het speciaal onderwijs. In vijf ‘vensters’ worden de belangrijkste landelijke gebeurtenissen in beeld gebracht, steeds   geflankeerd door ‘vensters’ die de ontwikkelingen in Almere beschrijven die inzicht geven in de ontstaansgeschiedenis van de Stichting Almere Speciaal

Onderwijsexperiment
Die opzet laat niet alleen de wisselwerking zien tussen het nationale beleid en de lokale uitwerking in Almere, maar ook hoe weerbarstig het is om in de onderwijspraktijk het ideaal van inclusie te realiseren. Almere is daarbij interessant omdat de jonge stad midden jaren negentig tot proeftuin werd uitgeroepen om kinderen met een beperking zo veel als verantwoord was in het regulier onderwijs op te vangen. De driehonderd kinderen die toen in busjes over de brug naar speciaal onderwijsscholen in het vooral oude land werden gebracht, zouden in het experiment Gewoon Anders een plek moeten krijgen in het reguliere onderwijs. Aanvankelijk lukte dat heel goed, maar uiteindelijk zijn de zelfstandig gevestigde[1] scholen voor speciaal onderwijs ook in Almere tot ontwikkeling gekomen, ondanks het Haagse streven om dat te voorkomen. In 2010 is daarvoor de Stichting Almere Speciaal, afgekort als SAS, ontstaan, waaronder de scholen De Bongerd, Olivijn en Aventurijn ressorteren. Deze speciale Canon-uitgave luistert het tienjarig bestaan van de SAS op.

Prangend vraagstuk
Het boek (55 pagina’s, kleurrijk geïllustreerd) biedt een leerzaam inkijkje in de recente geschiedenis van het speciaal onderwijs in Nederland. Hoezeer het nationale beleid er ook op aanstuurde, hoe energiek er in het Almeerse experiment ook aan is gewerkt, het blijft een indringende opgave om alle kinderen die plek en aandacht te geven waarmee ze het beste geholpen zijn. Wat deze geschiedenis indringend laat zien is dat zorg voor achterblijvende leerlingen in elk klaslokaal voor iedere leerkracht een prangend vraagstuk is.

Op deze vragen steeds een zo goed mogelijk antwoord vinden, in het belang van het kind, in overleg met de ouders en passend bij wat een school wel of niet kan bieden, dat is waar het in het passend onderwijs om gaat. Dat is puzzelen, zoeken, met elkaar overleggen, nadenken om dat maatwerk tot stand te brengen waardoor – zoals het Almeerse motto luidt - alle kinderen in Almere succesvol op school zijn. Dat is iedere keer weer een opgave. Dat was zo in het verleden, zo blijkt uit deze Canon, maar vooral ook in de toekomst.
 
Canon speciaal en passend onderwijs Almere (2020), 55 pagina’s, €15,00, zie de website en Bol.com voor meer informatie
 
[1] Eerder dan SAS startte (een voorloper van) Eduvier Onderwijsgroep al in 1999 een speciaal onderwijsvoorziening in het VO gericht op leerlingen met leer- en-gedragsproblematiek.